Een pleidooi voor beschaving en menselijkheid. Wat is kunst?
Stijn Meuris stelde ons in 1992 via de radio diezelfde vraag. Wat wel of niet verstaan wordt onder kunst is onderwerp van voortdurende controverse. Amerikaans regisseur Francis Ford Coppola vat het misschien nog het best samen. “Risico is het bepalende element van kunst. Als je geen risico neemt, hoe kan je dan iets moois maken wat nog nooit eerder is vertoond. Het is als een baby verwachten, zonder seks te hebben. Je moet risico’s nemen!” In feite zijn kunstenaars niets anders dan ondernemers. Een sprong in het duistere, trial and error, durven innoveren. Het is dan ook geen toeval dat heel wat kunsten (“kunde”) zijn begonnen als een ambacht, volgens het adagium ‘practice makes perfect’.
Kunst is een belangrijk onderdeel van onze cultuur ergo van onze beschaving. Je zou “kunst en cultuur” als de verzamelnaam kunnen zien van alles wat ons onderscheidt van de andere diersoorten op onze planeet. De combinatie van verstand, creativiteit en fantasie, maakt ons anders dan pakweg de chimpansee waarmee we 99% van onze genen gemeen hebben. Cultuur is net zoals zuurstof vitaal om te leven en mag niemand ontzegd worden. Net daarom doet het zoveel pijn (niet alleen economisch, maar vooral ook menselijk) dat ons dit (deels) ontnomen wordt onder het mom van COVID-19. Vanuit UNIZO mochten we aan de lijve ondervinden dat er na de lockdown in het voorjaar heel wat overtuigingskracht nodig was bij regeringsleiders en allerhande virologen om bedrijven op een coronaproof manier te laten heropstarten zonder acuut gevaar voor de volksgezondheid. Sinds de heropstart hebben heel wat ondernemers net een uitzonderlijk verantwoordlijkheidsbesef aan de dag gelegd. De eventsector en de cultuursector beschikt net als de doorsnee ondernemer over hetzelfde DNA: ze willen hun klanten een optimale beleving aanbieden met uitstekende service, een hoogwaardig product afleveren en zo klantentrouw opbouwen en belonen. Waarom zouden zij dan niet met dezelfde verantwoordelijkheidszin veilig kunnen heropstarten?
Familie steunt mekaar door dik en dun en sluit de rangen in moeilijke tijden. UNIZO en de kunst-en cultuursector hebben dezelfde pedigree en delen dezelfde waarden. Wat dat betreft zullen jullie in ons alvast een partner vinden om samen werk te maken van Gent als de Corona Culturele Hoofdstad en een veilige doostart in het algemeen. Kunst/cultuur verbindt, smeedt banden, zorgt voor een warmere samenleving. Of zoals ik het onlangs zag tijdens een tentoonstelling in de Verbeke Foundation te Kemzeke: AR_T MACHT FREI. Geef ons die vrijheid terug om te doen wat we zo graag en goed doen. Kunst en cultuur als een noodzakelijk tegengif in tijden van cynisch populisme.
Jos Vermeiren
Gedegeleerd Bestuurder UNIZO Oost-Vlaanderen